Bão hình thành như thế nào? Nguyên nhân và điều kiện hình thành bão

Dọc theo 3260km đường bờ biển của đất nước, Isinhvien góp nhặt những thông tin bổ ích nhất về bão hình thành như thế nào? Nguyên nhân hình thành bão? Và điều kiện hình thành bão là gì? Mời bạn theo dõi cụ thể những kiến thức về bão ngay dưới đây để hiểu hơn về những cơn bão trải qua hằng năm trên lãnh thổ nước ta! 

Trước khi tìm hiểu bão hình thành như thế nào? Isinhvien sẽ giải thích để bạn hiểu rõ bão là gì trước nhé, vậy:

Bão là gì?

Bão thực chất là khối không khí xoay tròn với vận tốc cao, hoạt động trong phạm vi khá lớn, đường kính có thể lên tới 1.000 km. Đây là một loại hình thời tiết cực đoan, và còn có thể coi là thảm họa.

Theo tiêu chuẩn quốc tế, người ta phân chia bão dựa theo sức gió Beaufort và thang bão Saffir-Simpson. Mỗi năm trên toàn thế giới sẽ phải gánh chịu một mùa mưa bão. Trong khoảng thời gian này, có từ 40 đến 50 cơn áp thấp nhiệt đới hình thành ở khu vực xung quanh đường xích đạo và phát triển mạnh lên thành bão.

Ở Bắc Bán Cầu thì mùa bão bắt đầu từ 1/6 đến 30/11, còn ở Nam Bán Cầu, mùa bão thường bắt đầu từ tháng giêng đến tháng 3. Cụ thể ở nước ta, sẽ rải rác những cơn bão lớn đến nhỏ bắt đầu từ tháng 6 đến tháng 12 dương lịch. 

Bão hình thành như thế nào?

Có hàng nghìn cơn bão được sinh ra mỗi năm, vậy bão hình thành như thế nào? Có thể nói ngắn gọn như sau: Trên các vùng nhiệt đới, trong kỳ nóng, những cơn bão (xoáy thuận) hình thành. Gió có thể thổi xoáy ở trên cao và tốc độ hơn 300km/h, trong vòng tròn bán kính từ 100 đến 450 km và lan rộng ra với tốc độ chậm dần khoảng 30km/h. Và bão là một xoáy thuận nhiệt đới được cấu trúc bởi khối khí nóng ẩm với dòng thăng rất mạnh xung quanh mắt bão, tạo hệ thống mây, mưa xoáy vào vùng trung tâm bão. Vùng gió xoáy thuận này có đường kính hàng trăm km và hình thành trên vùng biển nhiệt đới ở bắc bán cầu.

Nguyên nhân hình thành bão

Bão chỉ hình thành được ở những vùng nhiệt đới vì hiện tượng thiên nhiên này cần một dòng nước rất nóng đặc biệt là trên vùng địa lý rộng có ánh mặt trời chiếu xuống trực tiếp vùng biển, nhiệt độ tối thiểu sẽ là 26 độ và ở độ sâu ít nhất là 50m dưới nước. Nước biển có nhiệt độ cao thúc đẩy sự bốc hơi diễn ra mạnh hơn.

Ở nơi áp suất thấp, khối không khí rất ẩm này sẽ tạo thành cột khí, đôi khi có thể lên cao đến hơn 15km. Tiếp đó, khối khí sẽ giảm nhanh nhiệt độ, cô đặc và làm những đám mây bão không cố định ngày càng lớn hơn. Khi khí lạnh trở xuống, nó lại hút đầy không khí ẩm và nóng. Điều này giải thích tại sao mây thường cuộn xung quanh ống khói này và chúng ta khi nhìn lên bầu trời sẽ thấy nặng trĩu những đám mây đen tụ họp lại một vùng.

Ở phía Bắc bán cầu, Trái Đất quay theo chiều ngược lại của kim đồng hồ, còn ở Nam bán cầu là cùng chiều với kim đồng hồ. Vì vậy, bao giờ bão cũng quay theo cùng 1 chiều. Nước càng nóng, guồng máy nhiệt độ sẽ càng lên cao và gió cũng tăng tốc. Lúc này, bão tăng sức lớn mạnh một cách nhanh chóng mà khủng khiếp và càn quét mọi thứ nó đi qua.

Nhưng cũng trường hợp, nếu ngay khi gặp một dòng nước lạnh hơn hoặc gặp đất liền, bão sẽ giảm cường độ vì thiếu khí nóng bốc hơi. Đồng thời, sẽ đến lúc, sự ma sát với địa hình gồ ghề của mặt đất làm giảm tốc độ gió và giảm độ chênh lệch áp suất khiến cơn bão làm nó suy yếu rồi dần tan.

Điều kiện hình thành bão là gì?

Nhiệt, ẩm và động lực để tạo xoáy là 3 yếu tố hình thành 1 cơn bão:

• Yếu tố xuất hiện ban đầu là nhiệt được hình thành do nước biển được hâm nóng dưới ánh nắng mặt trời. 
• Tiếp đó, ẩm là lượng hơi nước được bốc lên từ vùng biển được hâm nóng. 
• Và yếu tố quan trọng nữa- động lực tạo xoáy là lực coriolis do chuyển động xoay của trái đất tạo nên.

Theo nghiên cứu của nhà khí tượng học Phần Lan- Erik Herbert Palmén chỉ ra: bão chỉ có thể hình thành trên biển trong dải vĩ độ 5 – 20 độ vĩ hai bên xích đạo có nhiệt độ cao (từ 26 – 27 độ C trở lên) đảm bảo cung cấp đủ lượng hơi nước khổng lồ bốc hơi mạnh từ mặt biển để cung cấp năng lượng ngưng kết cho bão hình thành và lực Coriolis đủ lớn để tạo xoáy, tạo điều kiện thuận lợi cho bão hình thành.

Hiệu ứng Coriolis là hiệu ứng xảy ra trong các hệ quy chiếu quay so với các hệ quy chiếu quán tính, được đặt theo tên của Gaspard-Gustave de Coriolis – nhà toán học, vật lý học người Pháp đã mô tả nó năm 1835 thông qua lý thuyết thủy triều của Pierre – Simon Laplace. Nó được thể hiện qua hiện tượng lệch quỹ đạo của những vật chuyển động trong hệ quy chiếu này. Sự lệch quỹ đạo do một loại lực quán tính gây ra, gọi là lực Coriolis.

Sở dĩ bão không thể hình thành trong giải 0 – 5 độ vĩ về hai phía của xích đạo vì ở đó lực coriolis quá nhỏ, không đủ để tạo xoáy. Khối không khí trong vùng xoáy có chiều ngang khoảng 200 km, chiều dài khoảng 1000km, cách mặt đất khoảng 10 – 12 km.

Trên đây là một bài viết với chủ đề về khí tượng học đến từ Isinhvien. Mong rằng, những kiến thức cụ thể về bão hình thành như thế nào sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn về thế giới tự nhiên và đam mê hơn về các kiến thức địa lý. Nhằm đánh thức sự say mê tìm tòi của chính bạn, hãy dành thời gian mỗi ngày để tìm hiểu về những bài viết hay về khám phá thế giới trên Isinhvien nhé!