Muỗi đực có hút máu không? Sự thật ít người biết

Muỗi theo dõi bạn từ cách xa hàng chục mét bằng cách cảm nhận carbon dioxide trong không khí bạn thở ra. Trong vòng vài giây, chúng xâm nhập vào vùng da hở và lấy máu của bạn “kim tiêm” chuyên dụng. Vậy có bao giờ bạn thắc mắc Muỗi đực có hút máu không? Mời bạn đọc ngay bài viết dưới đây của Isinhvien để trả lời câu hỏi này nhé!

Trước khi trả lời câu hỏi “Muỗi đực có hút máu không?“, cùng Isinhvien tìm hiểu về nguồn gốc của loài muỗi và cách phân biệt muỗi đực và muỗi cái nhé.

Nguồn gốc của loài muỗi

Loài muỗi cổ xưa nhất và tương đồng về cơ thể với những loài muỗi hiện đại được tìm thấy trong hổ phách tại Canada 70 triệu năm từ kỷ Creta. Loài lâu đời hơn với những đặc điểm nguyên thủy được tìm thấy trong hổ phách Burmese 90 – 100 triệu tuổi. Hai loài muỗi hóa thạch đã được tìm thấy cho thấy có rất ít thay đổi về hình thái học ở loài muỗi hiện đại so với tổ tiên của chúng từ 46 triệu năm về trước. Các hóa thạch có máu được bảo quản trong bụng của chúng. Mặc dù không có hóa thạch nào được tìm thấy sớm hơn kỷ Creta, những nghiên cứu gần đây đã cho thấy sự phân kì sớm nhất của muỗi giữa các dòng dõi dẫn đến Anopheles và Culicinae (hay là Culex) xuất hiện cách đây 226 triệu năm.

Trên 3500 loài muỗi được tìm thấy trên thế giới. Một số loài muỗi đốt người thường xuyên như là vật trung gian truyền nhiễm bệnh cho con người hằng năm.

Đặc điểm sinh học của loài muỗi

Muỗi có vòi dài hay còn gọi là “mũi” mà muỗi cái dùng để xuyên thủng da người và động vật để hút máu, phục vụ cho việc đẻ trứng. Muỗi là loại côn trùng phiền toái và có thể truyền nhiễm Virus West Nile, sốt xuất huyết và sốt rét. Thường thì, chúng gây phiền nhiễu cho các gia đình hơn là mối đe dọa.

Phân biệt muỗi đực và muỗi cái

Sử dụng kính hiển vi hoặc kính lúp, dưới đây là ba cách bạn có thể phân biệt muỗi đực với muỗi cái:

• Con đực nhỏ hơn con cái.
• So với con đực, con cái có vòi giống như kim tiêm hơn, chúng dùng để hút máu.
• Con đực có râu rậm và nhiều lông, trong khi râu của con cái ít lông hơn rất nhiều.

Muỗi đực có hút máu không?

Từ lâu, các nhà sinh vật học cho rằng muỗi đực chỉ hút những thứ ngọt, chẳng hạn như nước đường, mật hoa hay hoa quả và không hút máu, vì chúng không có động cơ hút máu. Nhưng liệu có đúng với mọi trường hợp? Để giúp bạn hiểu rõ hơn muỗi đực có hút máu không? Isinhvien sẽ trình bày ra 2 trường hợp:

Ngoài môi trường bình thường

Chắc hẳn bạn đã từng thắc mắc tại sao muỗi lại uống máu – chúng không thể để chúng ta yên sao? Trong thế giới của loài muỗi, muỗi đực và muỗi cái hầu hết trông giống nhau, nhưng con đực “ăn chay” nghiêm ngặt. Sở dĩ chỉ có muỗi cái mới hút máu vì chúng cần nuôi dưỡng cơ thể mang thai.

Vậy ở môi trường bình thường, muỗi đực có hút máu không? Câu trả lời là chúng hiếm khi hút máu!

Vậy tại sao chúng lại bị thu hút bởi con người?

Muỗi cái sẽ theo đuổi máu của bạn để hút, nhưng muỗi đực chỉ muốn đi chơi. Chúng tôi nghĩ rằng tất cả là về việc tìm kiếm những con cái. Vì muỗi cái thường ở xung quanh con người, nên muỗi đực sẽ đi theo để tìm con cái, từ đó việc sinh sản sẽ thành công hơn.

Nhưng cần phải có thêm nhiều nghiên cứu hơn để hiểu cách thức và lý do. Hầu như tất cả các nghiên cứu về hành vi cho đến nay đều cho rằng mũi đực tiếp cận con người là vì muỗi cái.

Vì vậy, không phải tất cả những con muỗi bạn nhìn thấy đều đi hút máu của bạn!

Trong phòng thí nghiệm

Vào năm 2016, Walter Soares Leal, Giáo sư Côn trùng học tại Đại học California, Davis và đồng nghiệp Mahmood R. Nikbakhtzadeh, Buss K. Garrison đã tình cờ phát hiện ra rằng muỗi đực cũng hút máu, nhưng sau khi hút máu xong chúng sẽ phải đối mặt với những hậu quả khôn lường.

Qua hàng loạt thí nghiệm, họ phát hiện ra rằng muỗi đực Zika và muỗi đực Tây sông Nile (Culex quinquefasciatus) có thể hút máu, và đây là cũng là lần đầu tiên giới khoa học phát hiện ra điều kỳ lạ này.

Từ những hình ảnh do các nhà nghiên cứu cung cấp, chúng ta có thể thấy những con muỗi đực đang vui vẻ nhấm nháp những cục bông được tẩm máu. Mặc dù miếng bông vẫn được phủ một lớp parafin mỏng như một vật cản nhưng những con muỗi đực vẫn không vì thế mà nản lòng.

Để xem liệu muỗi đực thích máu hơn hay thích nước đường hơn, các nhà nghiên cứu đã sử dụng một thiết bị như hình dưới đây.

Nước đường và máu được đặt ở hai bên lồng muỗi, muỗi đực có thể tự do lựa chọn nơi chúng muốn hút. Sau đó, các nhà nghiên cứu ghi lại số lượng những con muỗi đực hút máu và hút nước đường.

Kết quả là không có sự khác biệt quá nhiều về số lượng muỗi đực hút máu và nước đường. Trong vòng 30 phút, sẽ có khoảng 20 đến 40% muỗi đực hút máu. Nói cách khác, đối với muỗi đực, máu và nước đường đều được chúng xem là thức ăn. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng việc muỗi đực giao phối hay không không ảnh hưởng đến việc chúng thích uống máu hay không.

Tuy nhiên kết quả thử nghiệm cho thấy rằng muỗi đực chỉ uống nước đường có thể sống tới 40 ngày, trong khi đó, muỗi đực chỉ hút máu thường không thể sống đến ngày thứ năm, và tác dụng của máu đối với chúng chỉ giống như uống nước trắng mà thôi.

Tất nhiên, điều này không phải là do uống máu khiến cho muỗi đực bị suy dinh dưỡng. Trên thực tế, những con muỗi đực có thể hút cả máu và nước đường cũng có tuổi thọ ngắn hơn những con chỉ uống nước đường rất nhiều.

Sau đó các nhà nghiên cứu tiến hành thêm một thử nghiệm nữa, đó là cho muỗi hút dung dịch “trà sữa” pha đường và máu. Kết quả cho thấy, hàm lượng máu trong dung dịch càng cao thì muỗi đực sẽ càng nhanh chết. Tuổi thọ trung bình của một con muỗi đực uống “trà sữa” với 10% đường và 40% máu sẽ là 3,1 ngày. Trong khi chỉ uống nước đường tinh khiết không lẫn máu, tuổi thọ của muỗi đực có thể lên đến hơn 1 tháng.

So với muỗi cái, những con muỗi đực này có cảm giác thèm ăn ít hơn rất nhiều. Để nghiên cứu xem muỗi đực đã uống bao nhiêu máu, các nhà nghiên cứu đã thu thập máu từ bụng của con muỗi đực. Kết quả cho thấy muỗi đực sống trong môi trường không có muỗi cái, trung bình chúng chỉ uống được 0,5 microlit máu, độ thèm ăn chỉ bằng khoảng 10% muỗi cái.

Ngoài ra, vòi của muỗi đực quá ngắn để có thể đưa vào cơ thể bạn và sẽ không gây tổn hại về thể chất cho bạn.

Vậy, tại sao muỗi đực chết đột ngột sau khi hút máu, còn muỗi cái thì không? Trên thực tế, máu của động vật có xương sống là chất độc đối với côn trùng.

Vào năm 2018, William E. Bradshaw, một nhà sinh vật học tại Đại học Oregon và các đồng nghiệp trong một nghiên cứu đăng trên tạp chí “Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America” đã giới thiệu, nếu chẳng may hút máu 40 độ C, muỗi sẽ đau đớn vì sốc nhiệt (heat shock) và nguy hiểm đến tính mạng.

Thứ hai, các tế bào hồng cầu trong máu của động vật có xương sống sẽ giải phóng ra hemoglobin độc hại sau khi chúng bị phân hủy.

Thế nhưng thành trong của ruột loài muỗi lại có một lớp màng bảo vệ phúc mạc (Peritrophic matrix) giúp cho chúng có kỹ năng đặc biệt có thể ngăn chặn hemoglobin, sắt và phân giải độc tính của hemoglobin, nhưng các loài côn trùng khác thì không. Do đó, nếu không có phần cứng đặc biệt này, việc hút máu không khác gì tự sát đối với loài muỗi.

Đối với sự khác biệt về khả năng hút máu giữa muỗi Culex đực và cái, Leal và các đồng nghiệp suy đoán rằng điều này có thể là do thiếu enzym tiêu hóa máu ở muỗi đực, chẳng hạn như adenosine deaminase (ADA) .

Mặc dù không thể tiêu hóa máu và thiếu “thiết bị” để hút máu, muỗi đực vẫn cảm thấy máu của động vật có xương sống rất ngọt và ngon, điều này thật đáng ngạc nhiên. Các nhà nghiên cứu này tin rằng muỗi đực có các cơ quan thụ cảm tìm kiếm “thức ăn” giống như muỗi cái.

Vậy muỗi đực có hút máu không? Câu trả lời đôi khi là có nhưng điều này chỉ xảy ra ở trong phòng thí nghiệm khi muỗi được cung cấp máu trực tiếp mà thôi. Bởi vì với chiếc vòi “quá ngắn” và cấu trúc sinh học của mình thì muỗi đực không thể tự mình hút máu từ cơ thể người hay động vật được!

Hy vọng những thông tin mà Isinhvien đã cung cấp ở trên sẽ khiến các bạn giải đáp thắc mắc về loài muỗi đực có hút máu không nhé! Và cổ nhân có câu “biết người biết ta trăm trận trăm thắng” mà. Truy cập chuyên mục Khám phá thế giới để cập nhật nhiều kiến thức hay nữa bạn nhé!