Tầng Ozon là gì? Vai trò, nguyên nhân và hậu quả suy giảm tầng Ozon

Tầng ozon là gì? Đây là một từ khóa được nhắc đến rất nhiều trong những năm gần đây vì càng ngày con người càng chú tâm đến các vấn đề về môi trường, khí hậu và nhận thức được tầm quan trọng của môi trường trong cuộc sống. Trong bài viết dưới đây, Isinhvien sẽ giúp các bạn hiểu hơn về Tầng Ozon là gì? Vai trò, nguyên nhân và hậu quả suy giảm tầng Ozon cùng các biện pháp bảo vệ tầng ozon cần biết, nhớ theo dõi nhé!

1. Tầng ozon là gì?

Tầng ozon, hoặc lá chắn ozon là một khu vực trong tầng bình lưu của Trái Đất, hấp thụ đến 99% các bức xạ cực tím của Mặt Trời. Nó chứa nồng độ ozon cao (O_3) liên quan đến các phần khác của khí quyển, mặc dù vẫn còn nhỏ so với các loại khí khác trong tầng bình lưu.

Tầng ozon chứa ít hơn 10 ppm (phần triệu) ozon, trong khi nồng độ ozon trung bình trong toàn bộ bầu khí quyển của Trái Đất là khoảng 0,3 ppm. Tầng ozon chủ yếu được tìm thấy ở phần dưới của tầng bình lưu, từ khoảng 15 đến 35 kilômét (9,3 đến 21,7 mi) trên Trái Đất, mặc dù độ dày của nó thay đổi theo mùa và theo địa lý.

Tầng ozon hấp thụ 97 đến 99% ánh sáng cực tím tần số trung bình của Mặt trời (từ bước sóng khoảng 200 nm đến 315 nm), nếu không sẽ có khả năng làm ảnh hướng đến các dạng sinh vật sống tiếp xúc gần bề mặt.

2. Vai trò của tầng ozon

Hiêu tầng ozon là gì rồi, vậy nó quan trọng như thế nào đối với cuộc sống trên Trái Đất? Cùng Isinhvien tìm hiểu ngay dưới đây!

Tuy kích thước của tầng ozon không dày, thế nhưng chúng lại có nhiệm vụ vô cùng quan trọng để bảo vệ trái đất khỏi các yếu tố gây hại từ bên ngoài. Giúp bảo vệ cuộc sống của con người cũng như hệ sinh thái của động, thực vật trên trái đất, dưới đây là 2 vai trò chính:

2.1. Bảo vệ sự sống trên Trái Đất

Trong ánh nắng mặt trời chiếu xuống trái đất có rất nhiều tia có hại ảnh hưởng đến sức khỏe con người như tia hồng ngoại, tia cực tím, tia tử ngoại, tia UV,…Nếu tiếp xúc trực tiếp với các tia này sẽ phá hỏng cấu trúc tế bào da và mắt dẫn đến ung thư. Nhờ vào sự cản trở của tầng ozon, một phần lớn tia độc hại không thể gây hại cho Trái Đất. (Nếu không có tầng này, toàn bộ tia cực tím trong ánh sáng mặt trời sẽ được chiếu thẳng xuống Trái Đất, thực vật sẽ cháy khô còn động vật sẽ phải đối mặt với các vấn đề về da như ung thư da, bỏng, cháy khi tiếp xúc với ánh sáng.)

2.2. Duy trì sự ôn hòa của khí hậu

Một vai trò ít được nhắc đến của tầng Ozon là sự duy trì một nền khí hậu ổn định và ôn hòa cho các vùng của Trái Đất vì theo nghiên cứu của các nhà khoa học, việc suy giảm của tầng Ozon hoặc thủng là một phần tác động lớn đến biến đổi khí hậu

3. Nguyên nhân suy giảm tầng ozon

Tầng ozon hiện hay đang được các nhà khoa học báo động ở mức cao nhất về khả năng hoạt động hiệu quả của nó. Vậy nguyên nhân suy giảm tầng ozon là gì? Dưới đây là 2 nguyên nhân chính mà Isinhvien đã tổng hợp được:

3.1. Nguyên nhân từ tự nhiên

Việc thay đổi khoảng cách của mặt trời, gió và tầng bình lưu góp phần làm suy giảm ozone. Ngoài ra các vụ núi lửa phun trào cũng góp một phần nhỏ. Tuy nhiên các yếu tố này gây ra không quá 1 – 2 %, và các tác động cũng chỉ là tạm thời đối với tầng ozon

3.2. Nguyên nhân từ con người

Nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm tầng ozon chính là từ hoạt động sản xuất của con người. Các hoạt động sinh hoạt, sản xuất hằng ngày dẫn đến giải phóng một lượng lớn Clo và Brom – 2 chất làm suy giảm và làm thủng tầng ozon ở tốc độ siêu âm, một phân tử clo có khả năng phá vỡ hàng ngàn phân tử ozon.

Mặt khác, con người lại đang phát triển nền công nghiệp mạnh mẽ, kéo theo khí thải tạo ra trong quá trình sản xuất ngày càng lớn. Quá trình sản xuất công nghiệp và sinh hoạt của con người như phương tiện giao thông, đốt rừng, … thải ra không khí các hợp chất nhân tạo như CFC, halon, CH3CCl3 (Methyl chloroform), CCl4 (Carbon tetrachloride), HCFC (hydro-chlorofluorocarbons), hydrobromofluorocarbons và methyl bromide. Các chất khí này được gọi là ODS – các chất làm suy giảm tầng ozon chính.

4. Hậu quả của việc suy giảm tầng ozon

Tầng ozon có vai trò rất quan trọng đối với Trái đất nói chung và đời sống con người nói riêng. Vì vậy nếu tầng ozon bị tổn thương sẽ dẫn đến rất nhiều hậu quả nghiêm trọng:

4.1. Đối với không khí

Khi tầng ozon bị suy giảm sẽ làm tăng lượng bức xạ tử ngoại UV-B đến mặt đất, các phản ứng hóa học tăng do các chất trong không khí hoạt động mạnh hơn, dẫn đến hiện tượng ô nhiễm khí quyển. Một trong những hiện tượng minh chứng rõ ràng nhất đó chính là các trận mưa axit diễn ra ngày càng nhiều hơn, để lại những hậu quả không lường trước được tính nghiêm trọng.

Thủng tầng ozon cũng khiến hiện tượng nhà kính gia tăng, Trái Đất ngày càng nóng lên.

4.2. Đối với động thực vật

Khiến cho khả năng sinh sản và tăng trưởng của các loại sinh vật biến bị suy giảm nặng nề. Đặc biệt là đối với các sinh vật biển sẽ bị giảm hệ miễn dịch một cách nghiêm trọng.

Các tia tử ngoại cũng khiến cho các sinh vật phù du bị tiêu diệt dần. Trong chuỗi thức ăn thủy sản, sinh vật phù du xuất hiện ở trên cao. Nếu sinh vật phù du giảm số lượng do phá hủy tầng ozon, chuỗi thức ăn biển sẽ bị phá vỡ theo nhiều cách.

Khi chịu sự tác động lớn từ tia cực tím, lá cây sẽ bị hư hại nhanh chóng, cản trở quá trình quang hợp của cây cối. Cây chậm phát triển, giảm năng suất.

Nhiều loài cây trồng dễ bị tổn thương bởi ánh sáng tia cực tím mạnh và phơi sáng quá mức có thể dẫn đến tăng trưởng tối thiểu, quang hợp và ra hoa. Không chỉ vậy, nhiều hệ thực vật cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các tia UV và dẫn đến tuyệt chủng.

4.3. Đối với con người

Thủng tầng ozon đồng nghĩa với việc các tia độc hại từ ánh nắng mặt trời sẽ chiếu trực tiếp xuống Trái Đất, con người sẽ tiếp xúc với các tia này nhiều hơn. Điều này làm phá vỡ hệ miễn dịch gây ra nhiều bệnh như ung thư da, đục thủy tinh thể, cháy nắng, làm suy yếu hệ thống miễn dịch và lão hóa nhanh.

4.4. Đối với các công trình kiến trúc

Làm giảm tuổi thọ của các công trình xây dựng. Các vật liệu xây dựng do chịu tác động mạnh từ các tia tử ngoại dẫn đến bị xuống cấp, lão hoá nhanh hơn. Tuổi thọ của các công trình kiến trúc vì vậy mà giảm sút và đang là một trong những vấn đề đang được quan tâm rất lớn.

5. Các biện pháp bảo vệ tầng ozon

Giải pháp bảo vệ mình trước sự suy giảm của tầng ozon và tái tạo tầng ozon là trách nhiệm của mỗi chúng ta:

5.1. Với bản thân

• Tiết kiệm năng lượng, nước trong nhà và nơi làm việc.
• Sử dụng ánh sáng tự nhiên trong nhà và nơi làm việc nếu có thể.
• Thay thế các bình chữa cháy dạng halon bằng các dạng bọt khác.
• Bảo dưỡng các thiết bị điện cũ như máy điều hòa không khí và máy làm mát không khí làm giảm việc giải phóng chlorofluorocarbons.
• Tận dụng phương tiện giao thông công cộng hơn là dùng xe phương tiện cá nhân hoặc taxi nếu có thể. Thỉnh thoảng đi xe đạp hoặc đi bộ đến nơi làm việc.
• Cấm sử dụng các chất gây ô nhiễm không khí như oxit nitơ phân hủy ozon thành nitơ đioxit (NO ₂ ) và khí oxi (O ₂ )
• Khi mua các sản phẩm máy lạnh, điều hòa, nên tìm loại ghi trên nhãn “không có CFC”.

5.2. Với cộng đồng

• Trồng cây gây rừng, phục hồi lại những mảng rừng xanh đã từng bị chúng ta phá nát.
• Hạn chế khí thải công nghiệp đến mức tối thiểu để bảo vệ môi trường và sự sống trên trái đất này.
• Giáo dục ý thức cộng đồng về vai trò của tầng ozon và kêu gọi mọi người chung tay khắc phục.
• Tổ chức quốc tế đã chọn ngày 19 tháng 6 hàng năm là ngày ozon thế giới để nhắc nhở chúng ta chung tay bảo vệ và phục hồi lại tầng ozon nhằm bảo vệ sự sống trường tồn trên hành tinh xanh.

Trên đây là toàn bộ bài viết của Isinhvien về Tầng Ozon là gì? Vai trò, nguyên nhân và hậu quả suy giảm tầng Ozon và các giải pháp bảo vệ tầng ozon cần biết. Nếu thấy bài viết bổ ích, hãy chia sẽ bài viết này cho bạn bè để cùng nhau biết được thêm nhiều kiến thức hơn nhé! Cám ơn các bạn!