Lợi nhuận giữ lại (RE) là gì? Cách tính và ví dụ cụ thể

Lợi nhuận giữ lại là phần lợi nhuận sau thuế nằm trong cơ cấu tài chính của doanh nghiệp. Nhiều người gọi lợi nhuận giữ lại là “lợi nhuận chưa phân phối” hay “lãi chưa chia”. Vậy hiểu như thế nào là đúng, cùng Isinhvien tìm hiểu vấn đề này qua bài viết dưới đây nhé.

Định nghĩa lợi nhuận giữ lại

Lợi nhuận giữ lại (RE) là phần lợi nhuận tích lũy của doanh nghiệp không được phân phối dưới dạng cổ tức cho các cổ đông mà được dành để tái đầu tư trở lại vào doanh nghiệp. Thông thường, các quỹ này được sử dụng để dùng cho vốn lưu động và tài sản cố định (chi tiêu vốn) hoặc được phân bổ để thanh toán các nghĩa vụ nợ.

Lợi nhuận giữ lại được báo cáo trên bảng cân đối kế toán theo phần vốn chủ sở hữu của cổ đông vào cuối mỗi kỳ kế toán. 

Lợi nhuận giữ lại thể hiện mối liên hệ hữu ích giữa báo cáo thu nhập và bảng cân đối kế toán, vì chúng được ghi nhận theo vốn chủ sở hữu của cổ đông, kết nối hai báo cáo. Mục đích của việc giữ lại những khoản thu nhập này có thể rất đa dạng và bao gồm mua thiết bị và máy móc mới, chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển hoặc các hoạt động khác có thể tạo ra sự tăng trưởng cho công ty. Việc tái đầu tư này vào công ty nhằm mục đích đạt được nhiều thu nhập hơn nữa trong tương lai.

Nếu một công ty không tin rằng họ có thể kiếm đủ lợi tức đầu tư từ những khoản thu nhập giữ lại đó (tức là kiếm được nhiều hơn giá vốn của họ), thì họ thường sẽ phân phối những khoản thu nhập đó cho các cổ đông dưới dạng cổ tức hoặc tiến hành mua lại cổ phiếu .

Cách tính lợi nhuận giữ lại

Công thức tính lợi nhuận giữ lại như sau:

Lợi nhuận giữ lại = lợi nhuân giữ lại ban đầu + thu nhập ròng – cổ tức.

Lợi nhuận giữ lại ban đầu là gì?

Vào cuối mỗi kỳ kế toán, lợi nhuận để lại được báo cáo trên bảng cân đối kế toán dưới dạng thu nhập lũy kế từ năm trước (bao gồm cả thu nhập của năm hiện tại), trừ đi cổ tức đã trả cho cổ đông. Trong chu kỳ kế toán tiếp theo, số dư cuối kỳ của lợi nhuận giữ lại từ kỳ kế toán trước sẽ trở thành số dư đầu kỳ của kỳ này.

Số dư RE (lợi nhuận giữ lại) có thể không phải lúc nào cũng là số dương, vì nó phản ánh rằng khoản lỗ ròng của kỳ hiện tại lớn hơn số dư đầu kỳ của RE. Ngoài ra, việc phân phối lớn cổ tức vượt quá số dư thu nhập giữ lại có thể khiến nó bị âm.

Thu nhập ròng ảnh hưởng như thế nào đến lợi nhuận giữ lại?

Bất kỳ thay đổi hoặc biến động nào đối với thu nhập ròng sẽ tác động trực tiếp đến số dư RE. Các yếu tố như tăng hoặc giảm thu nhập ròng và lỗ ròng xảy ra sẽ mở đường cho lợi nhuận kinh doanh hoặc thâm hụt. Tài khoản thu nhập giữ lại có thể bị âm do lỗ ròng tích lũy lớn. 

Như vậy, sự biến động của các khoản mục ảnh hưởng tới thu nhập ròng như doanh thu bán hàng, giá vốn hàng bán, khấu hao và chi phí hoạt động khác cũng sẽ ảnh hưởng tới thu nhập giữ lại. Các khoản không phải tiền mặt như ghi giảm hoặc giảm giá và bồi thường dựa trên hàng tồn kho cũng ảnh hưởng đến tài khoản.

Cổ tức ảnh hưởng như thế nào đến lợi nhuận giữ lại?

Việc phân phối cổ tức cho các cổ đông có thể dưới dạng tiền mặt hoặc cổ phiếu. Cả hai hình thức đều có thể làm giảm giá trị của RE đối với doanh nghiệp. Cổ tức tiền mặt thể hiện một dòng tiền ra và được ghi giảm trong tài khoản tiền mặt. Những điều này làm giảm quy mô của bảng cân đối kế toán và giá trị tài sản của công ty do công ty không còn sở hữu một phần tài sản lưu động của mình.

Cổ tức bằng cổ phiếu có nghĩa là thay vào đó, cổ đông được nhận một phần RE bằng cổ phiếu phổ thông và các tài khoản vốn góp bổ sung của doanh nghiệp. Sự phân bổ này không ảnh hưởng đến quy mô tổng thể của bảng cân đối kế toán của công ty, nhưng nó làm giảm giá trị cổ phiếu trên mỗi cổ phiếu.

Ví dụ về cách tính lợi nhuận giữ lại

Trong ví dụ này, không cho biết số cổ tức được trả bởi XYZ, vì vậy bằng cách sử dụng thông tin từ Bảng cân đối kế toán và Báo cáo thu nhập, có thể suy ra nó bằng công thức:  

   RE đầu kỳ - RE cuối kỳ + Thu nhập ròng (-lỗ) = Cổ tức

Bảng cân đối kế toán và báo cáo thu nhập cho biết:

• RE ban đầu: $ 77.232
• RE cuối kỳ: $ 78.732
• Thu nhập ròng: $ 5.297
• Vì vậy, 77.232 đô la – 78.732 đô la + 5.297 đô la = 3.797 đô la. Như vậy, cổ tức được trả = $ 3.797

Áp dụng công thức sau để tính lợi nhuận giữ lại:

RE Đầu kỳ + Thu nhập ròng (lỗ) - cổ tức = RE cuối kỳ

Khi đó chúng ta có $ 77.232 + $ 5.297 – $ 3.797 = $ 78.732

Vậy lợi nhuận giữ lại cuối năm của công ty XYZ là $ 78.732

Để một công ty có thể có sự sống riêng, có nhu cầu tồn tại và lớn mạnh, có tài sản riêng thì phải cần đến cả nội lực lẫn ngoại lực. Ngoại lực thì dễ thấy và chỉ có lợi nhuận giữ lại mới thật sự là nội lực của công ty. Bài viết trên Isinhvien cũng đã làm rõ phần nào nội lực của một công ty. Để hiểu thêm về những yếu tố cấu thành năng lực tài chính của một công ty, mời bạn đọc truy cập chuyên mục Kế toán tài chính của Isinhvien nhé.