Những bí ẩn kỳ lạ của Gobekli Tepe – Ngôi đền cổ nhất thế giới
Gobekli Tepe - Ngôi đền cổ nhất thế giới này được cho là đã xây dựng cách đây 11.000 đến 12.000 năm ở Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay.
Vào năm 1994, Klaus Schmidt – một nhà khảo cổ học đã đến ngọn đồi Gobekli Tepe ở đông nam Thổ Nhĩ Kỳ để nghiên cứu vì ông cho rằng ngọn đồi khô cằn này ẩn giấu một bí mật cổ xưa. Sự nghi ngờ của Klaus Schmidt là hoàn toàn chính xác.
Ngay sau khi Schmidt đến ngọn núi này, ông đã tìm thấy một ngôi đền tuyệt đẹp. Việc khám phá được một ngôi đền đã là giấc mơ lớn của một nhà khảo cổ học nhưng Gobekli Tepe lại không chỉ là một tàn tích cổ đại thông thường.
Hiện, Gobekli Tepe được cho là ngôi đền cổ nhất thế giới. Sự tồn tại của nó thể hiện tôn giáo có trước nông nghiệp, chứ không phải ngược lại. Điều này hoàn toàn làm thay đổi những gì các nhà khảo cổ học biết về lịch sử phát triển của loài người.
Ian Hodder – một nhà nhân chủng học tại Đại học Stanford nói: “Gobekli thay đổi mọi thứ. Nó công phu, phức tạp và có trước cả nông nghiệp. Chỉ riêng điều này đã khiến ngôi đền trở thành một trong những phát hiện khảo cổ học quan trọng nhất trong một thời gian rất dài ”.
Mặc dù sự xuất hiện của Gobekli Tepe là bước tiến lớn trong việc nghiên cứu lịch sử của loài người nhưng nó cũng ẩn chứa vô số điều bí ẩn kỳ lạ chưa có lời giải. Hôm nay, Isinhvien xin đưa các bạn đi khám phá về Gobekli Tepe – Ngôi đền cổ nhất thế giới này nhé!
Sự xuất hiện của ngôi đền cổ nhất thế giới – Gobekli Tepe
Vào những năm 1960, khi các nhà khảo cổ học lần đầu tiên nhìn thấy Gobekli Tepe, họ đã nghĩ rằng nó là một nghĩa địa thời Trung Cổ vì có rất nhiều phiến đá vôi bị vỡ như là bia mộ.
Nhưng nhà khảo cổ học người Đức Klaus Schmidt đã nhận ra có điều gì đó kỳ lạ và quyết định tự mình đến ngọn đồi để xem xét. Khi Schmidt đến Gobekli Tepe, ông cảm thấy rằng ngọn đồi này giống như do bàn tay con người tạo ra hơn là tự nhiên.
Schmidt quyết định ở lại và tiếp tục nghiên cứu của mình ở ngọn đồi kỳ lạ này. Trời không phụ lòng người, chỉ một năm sau, Schmidt cùng nhóm của ông đã phát hiện ra những tảng cự thạch bị chôn vùi trong lòng đất và những cột trụ xếp thành vòng tròn. Thật thú vị, một số cột trụ có chạm khắc phức tạp về các con thú như sư tử, rắn và bọ cạp.
Đặc biệt hơn nữa, từ trước đó, người ta đã phát hiện ra rằng ngọn đồi này có tuổi đời từ 11.000 đến 12.000 năm. Vì vậy, có thể hiểu rằng ngôi đền Gobekli Tepe này đã tồn tại hàng nghìn năm trước và sở hữu chữ viết cổ nhất của loài người.
Schmidt tin rằng khám phá của ông có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng, ông tuyên bố: “Gobekli Tepe là thánh địa đầu tiên do con người xây dựng”. Nhưng bằng cách nào mà Schmidt chắc chắn rằng địa điểm mà ông đã tìm được là ngôi đền cổ nhất thế giới?
Lý do người cổ đại xây dựng ngôi đền Gobekli Tepe
Schmidt và nhóm nghiên cứu của ông chắc chắn rằng Gobekli Tepe là một ngôi đền vì một số lý do. Một trong số đó là họ không hề tìm thấy dấu hiệu của một ngôi nhà như bếp lò nấu ăn, hố rác,… Nói cách khác, con người cổ đại không sử dụng Gobekli Tepe như là nơi định cư.
Thêm vào đó, ngôi đền này được xây dựng trước khi loài người biết đến việc chăn nuôi động vật hoặc trồng cây, bởi các nhà khoa học tìm thấy xương động vật của các loài hoang dã như: lợn rừng, cừu, kền kền và vịt,… từng sinh sống trong khu vực này.
Joris Peters – nhà cổ sinh vật học từ Đại học Ludwig Maximilian ở Munich cho biết: “Năm đầu tiên, chúng tôi đã xem xét 15.000 mẩu xương động vật, tất cả đều hoang dã. Những phát hiện này càng cho thấy rằng Gobekli Tepe không phải là một khu định cư vì con người ở đây dường như đã giết bất cứ loài động vật hoang dã nào mà họ có thể”.
Ngoài ra, các nhà khảo cổ đã tìm thấy nhiều hình chạm khắc tại Gobekli Tepe – nó có thể đại diện cho tôn giáo mà họ đã suy đoán.
Schmidt nói: “Tôi nghĩ rằng Gobekli Tepe chính là đại diện sớm nhất của các vị thần do người cổ đại sáng lập. Hình khắc trên đá không có mắt, không có miệng, không có khuôn mặt nhưng họ có cánh tay và bàn tay”.
Các nhà khảo cổ học cho rằng, loài người lúc bấy giờ ở rất xa nhau nên họ phải tìm một nơi để tập trung lại thường xuyên, mỗi khi săn bắn hái lượm nhằm tìm đối tượng ‘sinh con đẻ cái’ và trao đổi thông tin khi cần thiết,… Và tất nhiên, không phải ngẫu nhiên mà họ chọn Gobekli Tepe làm nơi tập hợp.
Nhưng chính độ tuổi của ngôi đền đã khiến các nhà khoa học rơi vào thế khó. Nếu Gobekli Tepe là ngôi đền lâu đời nhất trên thế giới, thì điều đó có nghĩa là con người hẳn đã hiểu sai về lịch sử của chính mình.
Ngôi đền đã đảo ngược sự hiểu biết của chúng ta về lịch sử phát triển của loài người
Từ trước đến nay, nhiều học giả vẫn tin rằng, tôn giáo có tổ chức cụ thể phát triển sau nông nghiệp. Loài người chỉ bắt đầu xây dựng đền thờ và những nơi thờ cúng sau khi họ bỏ đi cách săn bắn hái lượm nhưng việc phát hiện ra Gobekli Tepe đã đặt ra một số câu hỏi nghiêm trọng trái ngược với quan điểm đó.
Loài người thời bấy giờ không sinh sống hay tạo thành trang trại chăn nuôi tại Gobekli Tepe. Thay vào đó, họ xây dựng một ngôi đền để thờ cúng và tập trung lại mỗi khi đi săn bắn hái lượm. Giả sử việc xuất hiện của tôn giáo đã khiến loài người sinh ra tập tục sống tập thể, thì đây mới là lúc nông nghiệp ra đời. Nếu đó là sự thật, khám phá này đã hoàn toàn thay đổi những điều các học giả hiểu về lịch sử phát triển của loài người.
“Gobekli Tepe đã chứng minh văn hóa xã hội trong loài người xuất hiện trước, nông nghiệp xuất hiện sau,” nhà khoa học Hodder chia sẻ.
Schmidt, Hodder và những người khác nghi ngờ rằng chính việc theo đuổi một thứ gì đó thuộc tâm linh, tôn giáo mà loài người sinh sống cùng nhau, rồi cho ra đời nền văn minh như ngày này, chứ không phải vì no bụng.
Nhưng đó là thứ tâm linh gì? Nhìn lại lịch sử hàng nghìn năm, con người hiện đại chúng ta khó mà hiểu được.
Gary Rollefson – một nhà khảo cổ học tại trường Cao đẳng Whitman ở Walla Walla, Washington, cho biết: “Cố gắng tìm ra thứ tâm linh mà người tiền sử tôn thờ là câu hỏi không có lời giải đáp”.
Một số nhà khảo cổ cho rằng những hình chạm khắc trên đá là manh mối quan trọng. Tương tự như các nền văn minh cổ đại khác, có thể loài người ở Gobekli Tepe tin rằng loài chim kền kền có nhiệm vụ đưa linh hồn con người lên thiên đường, do đó họ đã tạc những con chim lớn vào cột đá để tôn vinh chúng. Ngoài ra, như Schmidt suy đoán, Gobekli Tepe được dùng làm nơi an nghỉ cuối cùng cho những thợ săn dũng cảm.
Không dừng lại ở đó, vào năm 2017, các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra manh mối mới và nhờ đó đã tìm ra câu trả lời cho một số bí ẩn của ngôi đền cổ nhất thế giới này.
Khám phá những chiếc đầu lâu được chạm khắc tại ngôi đền Gobekli Tepe
Vào năm 2017, các nhà khảo cổ đã có một khám phá cực kỳ quan trọng tại Gobekli Tepe, đó chính là tìm thấy hộp sọ của con người. Thật đáng kinh ngạc, một trong số những hộp sọ này được chạm khắc một cách có chủ ý với những đường rãnh sâu và thẳng chạy từ trước ra sau.
Nhà khảo cổ Julia Gresky tại Viện Khảo cổ học Đức ở Berlin cho biết: “Các hình chạm khắc là những đường rất sâu trong xương và chắc chắn là có chủ đích. Đó là bằng chứng đầu tiên chúng tôi có được về những chiếc đầu lâu được chạm khắc”.
Nhưng những hộp sọ người được chạm khắc này có ý nghĩa gì? Các nhà khảo cổ học vẫn chưa có lời giải đáp chắc chắn về lý do một số đầu lâu chạm khắc lại được phát hiện tại ngôi đền. Rollefson cho biết: “Sự xuất hiện của các hộp sọ được chạm khắc này chưa bao giờ có trong quá khứ nhưng nó có thể là một hình thức tái sử dụng sau nghi lễ chặt đầu người để cúng tế”.
Tuy nhiên, một số hộp sọ khác lại không có dấu vết chạm khắc. Điều này chứng tỏ việc chạm khắc hộp sọ là có lý do nào đó, nhà khảo cổ Gresky chia sẻ: “3 chủ nhân của hộp sọ được chạm khắc chắn chắc có gì đó rất đặc biệt”.
Lee Clare – một nhà khoa học đã nghiên cứu hộp sọ và suy đoán rằng việc tìm thấy các chạm khắc này đã thể hiện vị trí quan trọng của văn minh Gobekli Tepe trong lịch sử nhân loại. Nếu giả thiết những người săn bắn hái lượm tìm đến sinh sống cùng nhau để xây dựng ngôi đền thì việc họ chạm khắc vào những chiếc đầu lâu là thể hiện bản sắc văn hóa tập thể của họ.
Một số chuyên gia tin rằng đây thậm chí có thể là bằng chứng về một số tư tưởng “sùng bái đầu lâu” và ngôi đền Gobekli Tepe là nơi trưng bày hộp sọ của những kẻ đã bị chặt đầu. Họ có thể là “tổ tiên được tôn kính hoặc kẻ thù”.
Dù bằng cách nào đi chăng nữa, việc phát hiện ra những chiếc đầu lâu chứng tỏ rằng có nhiều điều để khám phá tại ngôi đền này.
Hiện tại, theo Isinhvien tìm hiểu được thì các nhà khảo cổ vẫn tiếp tục nghiên cứu Gobekli Tepe – ngôi đền cổ nhất thế giới để tìm câu trả lời cho những điều bí ẩn của lịch sử loài người.
