Lãi suất chiết khấu là gì? Ý nghĩa và cách tính lãi suất chiết khấu

Lãi suất chiết khấu là khái niệm được dùng rất phổ biến hiện nay trong lĩnh vực tài chính. Thế nhưng thực tế vẫn có không ít người băn khoăn về thuật ngữ này. Để hiểu rõ hơn về khái niệm lãi suất chiết khấu là gì? Và cách tính lãi suất chiết khấu thì bạn hãy cùng Isinhvien tìm hiểu ngay qua bài viết sau đây nhé.

Chiết khấu là gì?

Để hiểu rõ hơn về khái niệm lãi suất chiết khấu là gì đầu tiên chúng ta cần hiểu được chiết khấu là gì? Chiết khấu (Discount) được hiểu là việc giảm giá niêm yết của một sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp tương ứng một tỷ lệ phần trăm nhất định. Hiểu đơn giản, chiết khấu là khoản phụ cấp hoặc nhượng bộ về giá.

Chiết khấu được đưa ra để thu hút người mua đặt hàng và sau đó thanh toán kịp thời. Trong quá trình kinh doanh, chiết khấu có thể được coi là một khoản khấu trừ trong giá cả. Người bán khấu trừ chiết khấu từ tổng hoặc tổng giá, còn người mua có nghĩa vụ phải trả số tiền ròng.

Lãi suất chiết khấu là gì?

Lãi suất chiết khấu trong tiếng Anh là Discount rate. Đó là lãi suất mà ngân hàng trung ương áp dụng khi cho các ngân hàng thương mại vay tiền. Việc vay tiền của ngân hàng thương mại từ ngân hàng trung ương được gọi là vay chiết khấu. Quy định lãi suất chiết khấu là một trong những công cụ của chính sách tiền tệ nhằm điều tiết lượng cung tiền.

Điều này có nghĩa là ngân hàng thương mại khi hoạt động sẽ có trường hợp cần vay tiền từ ngân hàng trung ương. Đó là khi tỷ lệ tiền mặt dự trữ của ngân hàng không thể đảm bảo an toàn. Lúc này ngân hàng thương mại sẽ xem xét vay tiền tránh xảy ra tình huống khách hàng rút tiền.

Lãi suất tái chiết khấu là gì?

Như vậy là bạn đã hiểu được lãi suất chiết khấu là gì? Tuy vậy lãi suất chiết khấu vẫn thường hay bị nhầm lẫn với lãi suất tái chiết khấu. Lãi suất tái chiết khấu (re-discount interest rate) là lãi suất được áp dụng cho các nghiệp vụ chiết khấu, tái chiết khấu thương phiếu và các giấy tờ có giá khác như tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi.

Đây chính là lãi suất cho vay ngắn hạn dưới hình thức tái chiết khấu các giấy tờ có giá chưa đến thời hạn thanh toán, được ấn định cho từng thời kỳ, căn cứ vào mục tiêu chính sách tiền tệ. Lãi suất này được dùng để kiểm soát và điều tiết sự biến động lãi suất trên thị trường. Đối với ngân hàng thương mại lãi suất tái chiết khấu là lãi suất gốc để từ đó ấn định lãi suất chiết khấu và lãi suất cho vay khác.

Cách tính phần trăm chiết khấu lãi suất

Lãi suất chiết khấu được tính bằng 2 phương pháp sau:

• Chi phí huy động vốn (funding cost)
• Trung bình trọng số chi phí vốn (Weighted Average Cost of Capital, WACC)

Chi phí huy động vốn

Lãi suất chiết khấu có thể được tính bằng chi phí gọi vốn. Đây là tỷ lệ lợi tức người bỏ vốn mong muốn thu lại từ dự án. Nói cách khác, lãi suất chiết khấu là chi phí sử dụng vốn, hay chi phí cơ hội của vốn.

Ví dụ: Nếu rút tiền tiết kiệm với lãi suất 5% để đầu tư thì có thể tính lãi suất chiết khấu là 5%.

Trung bình trọng số chi phí vốn

WACC = chi phí sử dụng vốn trung bình của doanh nghiệp.

Doanh nghiệp có 2 nguồn gọi vốn chính:

• Vay thương mại => chi phí của khoản nợ (cost of debt) là lãi suất của khoản vay.
• Vốn góp cổ đông => chi phí vốn cổ phần (cost of equity) là thu nhập mong muốn của cổ đông.

WACC có thể tính bằng chi phí sử dụng trung bình của hai nguồn vốn trên.

Ý nghĩa lãi suất chiết khấu

Lãi suất chiết khấu có vai trò rất quan trọng, trong ngân hàng trung ương sử dụng hình thức cho vay chiết khấu không chỉ để kiểm soát cung ứng tiền tệ, mà còn giúp đỡ các tổ chức tài chính khi họ rơi vào tình thế khó khăn.

Ví dụ: vào năm 2005, mọi người đồn rằng ngân hàng cổ phần Phương Nam có rất nhiều khoản nợ khó đòi và rất nhiều người gửi tiền đã rút tiền ra. Để cứu ngân hàng này, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã hoạt động với tư cách người cho vay cuối cùng.

Lãi suất chiết khấu có tác động như thế nào?

Bản chất của lãi suất chiết khấu cho thấy rõ vai trò quan trọng của nó. Đặc biệt cụ thể như thế nào bạn có thể tìm hiểu qua những tác động sau:

Tác động của lãi suất chiết khấu đối với Ngân hàng thương mại

• Mức lãi suất chiết khấu do ngân hàng trung ương quy định mang đến những tác động lớn. Theo đó đầu tiên với các ngân hàng thương mại thì nó chính là căn cứ quan trọng. Hơn hết các ngân hàng luôn theo dõi, cập nhật sát sao mức lãi chiết khấu. Nó là căn cứ giúp các ngân hàng thương mại quyết định giảm hay tăng tỷ lệ dự trữ.
• Cụ thể các ngân hàng thương mại luôn so sánh lãi chiết khấu với lãi thị trường. Nếu trường hợp lãi chiết khấu cao hơn thì ngân hàng sẽ không thể để tỷ lệ tiền dự trữ quá thấp. Nhất là ngân hàng tránh tỷ lệ tiền dự trữ chạm mốc an toàn. Đặc biệt ngân hàng còn có xu hướng tăng tỷ lệ dự trữ để đảm bảo không xảy ra rủi ro khi khách hàng rút tiền.
• Ngược lại nếu lãi chiết khấu bằng hay thấp hơn thì ngân hàng sẽ có thể thoải mái cho vay. Chỉ cần dừng lại ở mức tỷ lệ an toàn tối thiểu là được. Đơn giản bởi lúc này nếu thiếu tiền mặt ngân hàng hoàn toàn có thể vay từ ngân hàng nhà nước. Mức lãi suất ngân hàng được hưởng sẽ không gây ra những rủi ro.

Tác động của lãi suất chiết khấu đối với Ngân hàng Trung ương

Lãi chiết khấu tác động đến các ngân hàng thương mại là điều dĩ nhiên. Tuy nhiên quan trọng hơn nó chính là công cụ đắc lực của ngân hàng nhà nước. Theo đó nếu ngân hàng muốn tăng lượng cung tiền thì sẽ giảm lãi cho vay, ngược lại cho ngân hàng muốn giảm lượng cung tiền thì sẽ tăng lãi chiết khấu. Đơn giản bởi khi lãi chiết khấu tăng thì ngân hàng thương mại sẽ giảm cho vay.

Như vậy là bạn đã hiểu được lãi suất chiết khấu là gì cũng như cách tính lãi suất chiết khấu hiệu quả. Hy vọng với những thông tin mà Isinhvien chia sẻ trên đây sẽ giúp ích ít nhiều trong công việc và học tập của bạn. Đừng quên theo dõi chuyên trang Kế toán – Tài chính để có thể thường xuyên cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích khác nhé! Chúc bạn thành công!