Lương tâm là gì? Làm thế nào để trở thành người có lương tâm
Lương tâm là gì? Trong cuộc sống chúng ta thường hay nghe người khác nhắc nhiều về lương tâm, ngay từ nhỏ cha mẹ luôn dạy bảo rằng “sống phải có lương tâm” phải biết điều, phải có đạo đức. Vậy lương tâm là gì? Làm thế nào để trở thanh người có lương tâm?
1. Lương tâm là gì?
Lương tâm là một phần trong tính cách của mỗi người, giúp chúng ta xác định giữa đúng sai và ngăn chúng ta hành động theo những thôi thúc và mong muốn cơ bản nhất của mình.
Lương tâm của bạn là điều khiến bạn cảm thấy tội lỗi khi bạn làm điều gì đó xấu và tốt khi bạn làm điều gì đó tử tế.
Đó là cơ sở đạo đức giúp định hướng hành vi vì xã hội, hoặc hành vi giúp đỡ người khác, và dẫn bạn đến hành vi theo những cách được xã hội chấp nhận và thậm chí là vị tha .
Nói cách khác lương tâm đề cập đến ý thức bên trong của bạn về điều gì đúng và sai. Trong lý thuyết của Freud, nó đề cập đến siêu thế, là phần đạo đức trong nhân cách của bạn.
2. Ý nghĩa của lương tâm
Hiểu lương tâm là gì rồi, vậy nó có ý nghĩa như thế nào?
Investor’s Business Daily đã xác định 10 đặc điểm để tiến lên trong kinh doanh – 10 đặc điểm để biến ước mơ của bạn thành hiện thực. Chúng bao gồm nhiều thứ mà bạn mong đợi: một thái độ tích cực, một mục tiêu rõ ràng, một tinh thần dũng cảm, một trí óc ham học hỏi, một trái tim mạnh mẽ, một bộ não phân tích, một con mắt tập trung, một cách tiếp cận không sợ hãi và một cái lưỡi kỷ luật. Số 10 trong danh sách là một lương tâm trong sáng.
Lương tâm của bạn là ý thức bên trong về đúng và sai hướng dẫn động cơ của bạn (những gì bạn nghĩ) và hành động (những gì bạn làm). Đó là điều khiến bạn cư xử theo cách bạn biết bạn nên làm với người khác, ngay cả khi bạn có thể không cảm thấy thích điều đó. Nó cho phép bạn mở rộng sự tôn trọng, lòng khoan dung và lòng tốt mà bạn dành cho những người thân yêu của mình đến mọi người và hướng dẫn bạn đưa ra những lựa chọn đúng đắn trong cuộc sống. Đó là một kỹ năng có thể được phát triển với tư duy lý trí, nhận thức cảm xúc và thực hành.
3. Ví dụ về lương tâm
Để giải thích thêm về lương tâm là gì, Isinhvien sẽ lấy các ví dụ sau:
Họ có lương tâm cắn rứt vì đã gian lận trong bài kiểm tra.
Thuật ngữ lương tâm ở đây mô tả cảm giác của người này về điều gì là đúng và sai và cảm giác tội lỗi tiếp theo mà họ đã gian lận trong bài kiểm tra.
Cậu ấy nỡ lòng cướp vé số của cụ già tật nguyền, đồ không có lương tâm.
Người ta già cả, tật nguyền không những không giúp mà còn cướp đồ, đó là hành vi sai trái và không có lương tâm, không có đạo đức.
4. Làm thế nào để trở thành người có lương tâm
Ở phần trên chúng ta đã tìm hiểu lương tâm là gì rồi, bây giờ Isinhvien sẽ gợi ý đến bạn một vài cách để trở thành người có lương tâm.
4.1. Sử dụng tư duy hợp lý
Hãy coi lý trí như lương tâm của bạn nếu bạn không cảm thấy phản ứng tức thì của tiếng nói bên trong.
Bạn có thể hiểu nhanh nếu có điều gì đó đúng hoặc sai bằng cách hỏi: “Điều đó khiến tôi cảm thấy thế nào?”
- Đối xử với người khác như cách mà bạn muốn người khác đối xử lại với bạn là quy tắc vàng của nhân loại. Nó được chia sẻ bởi các tôn giáo, triết gia, nhà nhân văn cũng như những người vô thần và đã được thể hiện bởi mọi nền văn hóa trong lịch sử:
- Đạo Phật: “Đừng đối xử với người khác theo những cách mà bản thân bạn sẽ thấy bị tổn thương.”
- Ấn Độ giáo: “Đừng làm cho người khác những gì sẽ gây ra đau đớn cho bạn.”
- Hy Lạp cổ đại (Aristotle): “Đối xử với người khác như chúng ta muốn họ hành động với chúng ta.”
- Việc áp dụng quy tắc này khiến lương tâm của bạn cân nhắc xem bạn có thể giúp ích nhiều hơn hay không, lắng nghe người khác và đối xử với mọi người một cách tôn trọng hơn. Đọc về những cách mà bạn có thể sống theo nguyên tắc vàng.
Suy nghĩ về giá trị và hành vi của những người bạn tôn trọng và không tôn trọng.
Tập trung vào cách họ đối xử với người khác và liệu lời nói của họ (những gì họ nói) và hành động (những gì họ làm) có khớp với nhau hay không. Điều này sẽ giúp bạn trau dồi kiến thức về đúng và sai và cung cấp các hình mẫu tích cực và tiêu cực để học hỏi.
- Một số hình mẫu tích cực có thể là những người luôn giữ lời, nỗ lực hết mình để giúp đỡ, bảo vệ những điều đúng đắn hoặc kiên nhẫn và tốt bụng.
- Một số hình mẫu tiêu cực có thể là những người nói dối, đối xử không tốt với người khác hoặc không cảm thấy hối hận hay lo lắng khi họ làm tổn thương hoặc buồn lòng người khác.
- Hãy cảnh giác với những người thể hiện bằng lời nói hoặc hành động rằng họ thiếu lương tâm. Chúng được gọi là xã hội học và có thể thao túng và nguy hiểm. Nếu bạn biết một người như thế này, bạn có thể tự bảo vệ mình bằng cách hạn chế tiếp xúc với họ.
Tự giáo dục bản thân bằng cách đọc về những người sống theo hướng lương tâm.
Bạn có thể học hỏi từ những tấm gương nổi tiếng như Gandhi và từ những câu chuyện thời sự hàng ngày của những người bình thường sống đúng với lương tâm của họ.
- Gandhi nổi tiếng gọi lương tâm của mình là “tiếng nói nhỏ bé bên trong”. Nó cho phép ông ấy chống lại sự bất công khi đối mặt với khó khăn lớn.
- Những người theo chủ nghĩa Bãi bỏ là một ví dụ khác về cách một lương tâm đạo đức mạnh mẽ có thể tạo ra sự thay đổi và sự bất công đúng đắn. Họ đã dựa vào lương tâm đạo đức của mình để kết thúc thành công chế độ nô lệ.
- Những người phản đối lương tâm phản đối chiến tranh do lương tâm tôn giáo, đạo đức của họ. Vào những thời điểm chiến tranh, họ là một thiểu số nhỏ bé và lương tâm mạnh mẽ của họ là điều giúp họ duy trì niềm tin của mình khi đối mặt với sự phản đối rất lớn.
- Đọc về những hành động tàn bạo và đạo đức của Holocaust cho thấy việc giữ lương tâm là quan trọng như thế nào để bảo vệ con người khỏi bị tổn hại.
Nghiên cứu một số nguồn truyền cảm hứng
Ba nguồn có thể kham khảo đó là tiểu thuyết, phim và truyền hình thực tế. Chúng là thực hành tuyệt vời để điều chỉnh lương tâm của bạn. Mỗi khi bạn xem một cốt truyện phát triển hoặc thấy một nhân vật đưa ra một lựa chọn khó khăn, bạn sẽ nhận được một bài học miễn phí về cách lương tâm của một người chỉ đạo hành động của họ.
4.2. Phát triển nhận thức về cảm xúc
Thực hành đồng cảm
Khả năng thực sự nhìn mọi thứ từ các quan điểm khác nhau là điều cần thiết. Điều này có nghĩa là thực sự lắng nghe những gì mọi người nói và cố gắng hiểu họ trước khi quyết định điều gì là đúng hay sai.
- Áp dụng quy tắc vàng. Trong mọi tình huống, bạn có thể nhanh chóng tự hỏi bản thân: “Tôi sẽ cảm thấy thế nào nếu tôi ở trong hoàn cảnh của họ ngay bây giờ?”
- Điều quan trọng là bạn phải nhận ra rằng trải nghiệm cuộc sống của họ có thể rất khác so với bạn. Bạn sẽ cảm thấy thế nào trong tình huống này và cảm giác của họ có thể không giống nhau. Hãy vượt ra ngoài suy nghĩ bạn sẽ cảm thấy thế nào và thành thật thử đặt mình vào vị trí của họ. Hãy tự hỏi bản thân: “Họ đang cảm thấy gì? Tại sao họ lại cảm thấy như vậy?”
- Hãy thử các hành động khác nhau và xem hành động nào có tác động tích cực và khiến bạn cảm thấy dễ chịu. Ví dụ, hãy thử làm tình nguyện viên tại một tổ chức từ thiện và xem nó khiến bạn cảm thấy thế nào.
Tự giáo dục bản thân về cách bạn có thể áp dụng hiệu quả các kỹ năng đồng cảm của mình vào thực tế
Khi bạn đã đọc về cách giao tiếp hiệu quả hơn, nó sẽ hướng dẫn bạn trong các tương tác hàng ngày với mọi người.
- Cố gắng tích cực lắng nghe – thực sự cố gắng nghe họ, không chỉ đợi đến lượt bạn nói.
- Đừng phán xét họ. Cố gắng tìm hiểu cảm xúc đằng sau lời nói của họ ngay cả khi bạn không đồng ý với quan điểm mà họ đang bày tỏ, bạn luôn có thể hiểu được tại sao họ lại nghĩ như vậy. Cho họ thấy bạn đã lắng nghe những gì họ nói.
Thách thức cách bạn nghĩ về thế giới
Thật dễ dàng để duy trì một thói quen an toàn, giống nhau và nghĩ rằng bạn biết điều gì là đúng và sai, nhưng bạn lại bỏ lỡ cơ hội học hỏi từ những khả năng khác.
- Hãy tò mò về những người khác. Làm quen với những người mà bạn thường không dừng lại và nói chuyện. Đặt câu hỏi về cuộc sống của họ. Nói chuyện với những người đến từ các nền văn hóa khác nhau có thể mang lại những thay đổi đáng ngạc nhiên trong niềm tin của bạn về cuộc sống.
- Nói chuyện với những người lớn tuổi, những người đã có cả một đời kinh nghiệm. Có những cuộc trò chuyện ý nghĩa và xin lời khuyên của họ về cuộc sống và cách sống. Điều này sẽ mang đến những thông tin bất ngờ có thể có giá trị lớn cho bạn trong tương lai.
Du lịch và trải nghiệm các nền văn hóa khác
Thử những địa điểm hoặc hoạt động bên ngoài vùng an toàn của bạn sẽ thách thức và làm sắc nét ý tưởng của bạn. Khác nhau không có nghĩa là sai, nó chỉ có nghĩa là khác nhau.
- Đến thăm các quốc gia khác nhau cho bạn thấy tất cả những cách suy nghĩ mới. Nó sẽ giúp bạn đồng cảm với những người khác nhau trong những tình huống khác nhau.
- Nếu bạn không có điều kiện đi du lịch, bạn có thể trải nghiệm các nền văn hóa khác nhau ngay tại nhà. Hầu hết các thành phố có nhiều cộng đồng dân tộc và nhà hàng mà bạn có thể ghé thăm và tìm hiểu về các nền văn hóa khác. Ngay cả khi xem các bộ phim tiếng nước ngoài hoặc đọc về các nền văn hóa khác cũng có thể giúp bạn mở mang ý tưởng một cách lâu dài.
Suy nghĩ về hành vi của chính bạn
Bạn có thực sự đối xử với người khác như bạn muốn được đối xử không? Hãy nói sự thật với bản thân và người khác, ngay cả khi điều đó thật khó khăn.
- Nhận ra khi bạn đã làm điều gì đó đúng và tự hào về điều đó. Điều này sẽ có hai lợi ích, bạn sẽ thấy tác động tích cực của nó đối với người khác và nó sẽ làm tăng niềm tin và sự tự tin của bạn rằng bạn là một người làm đúng.
- Nhận ra khi bạn đã làm sai điều gì đó và rút kinh nghiệm. Suy ngẫm về những gì bạn đã làm sai và tìm ra cách bạn có thể làm tốt hơn vào lần sau. Điều này sẽ giúp bạn trở lại đúng hướng.
- Nếu bạn đã mắc sai lầm hoặc làm điều gì đó sai, hãy thừa nhận nó. Bạn sẽ nhận được sự tôn trọng vì trung thực.
4.3. Đưa nó vào thực hành
Sử dụng kiến thức của bạn về đúng và sai để chuyển từ suy nghĩ sang hành động.
Cho dù đó là dựa trên cảm xúc hay lý trí hoặc mong muốn giúp đỡ những người cần giúp đỡ, lương tâm của bạn sẽ hướng dẫn bạn đưa ra những lựa chọn đúng đắn trước khi bạn hành động.
Hãy khơi dậy lương tâm của bạn bằng cách hỏi: “Tôi sẽ cảm thấy thế nào nếu ai đó làm điều này với tôi? Những người tôi tôn trọng sẽ nghĩ gì hoặc làm gì trong tình huống này?”
Đặt mục tiêu cụ thể cho việc sử dụng lương tâm của bạn trong các hoạt động hàng ngày.
Bạn có thể quyết định cố gắng thực sự lắng nghe người khác với sự chú ý hoàn toàn khi họ yêu cầu thay vì đợi đến lượt bạn nói chuyện hoặc thực hiện nhiều nhiệm vụ.
Sử dụng những lời nhắc nhở để giúp bạn đi đúng hướng, chẳng hạn như câu thần chú Phật giáo đơn giản: “Suy nghĩ đúng, Lời nói đúng, Hành động đúng.”
Lương tâm là kết quả của quá trình sống chứ không phải bẩm sinh. Lương tâm luôn đi với con người trong suốt quá trình hành động. Làm người, có thể đánh mất tất cả nhưng không bao giờ được để mất lương tâm. Hy vọng qua bài viết trên đây, các bạn có thể hiểu rõ lương tâm là gì cũng như cách để trở thành người có lương tâm. Isinhvien mong rằng tất cả chúng ta đều sống đúng, sống có lương tâm nhé!
