Ma trận BCG là gì? Cách tạo ma trận BCG kèm ví dụ thực tế
Ma trận BCG là thuật ngữ quan trọng trong kinh doanh. Đây là công cụ phân tích cơ bản nhất giúp nhà lãnh đạo doanh nghiệp xác định được hiệu quả kinh doanh của từng dòng sản phẩm để từ đó đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn. Vậy ma trận BCG là gì? Các yếu tố trong ma trận này có những đặc điểm nào?… Hãy cùng Isinhvien tìm hiểu thông qua bài viết kèm ví dụ sau đây nhé!
1. Ma trận BCG là gì?
Bên cạnh Marketing mix, BCG cũng là công cụ quan trọng không thể thiếu trong việc đưa ra chiến lược phát triển doanh nghiệp.
Hiểu một cách nôm na, BCG của các công ty đa ngành hàng là một sơ đồ, trong đó phân chia các ngành hàng của họ theo từng nhóm khác nhau. Tiêu chí phân loại sẽ dựa trên mức độ quy mô của thị trường tiềm năng và mức tăng trưởng của sản phẩm. Khi xem xét độ cao – thấp của hai yếu tố này, chúng ta có thể phân loại các ngành hàng thành 4 nhóm. Trong BCG gọi tên 4 nhóm này là: Bò sữa, Ngôi sao, Dấu chấm hỏi, Con chó.
Nhìn vào ma trận trên, ta dễ dàng thấy được sự phân bổ của các đối tượng có sự khác nhau về quy mô thị phần và tốc độ tăng trưởng, cùng tìm hiểu về đặc điểm của từng yếu tố nhé.
2. Phân tích ma trận BCG
Dưới đây, Isinhvien sẽ phân tích chi tiết từng nhóm trong ma trận BCG.
2.1. Ngôi sao – Thị phần lớn, tăng trưởng cao
Ngôi sao sẽ là nhóm những đơn vị dẫn đầu trong danh mục phát triển của công ty. Nhóm ngành hàng này có thị phần rộng lớn, hơn hết là tốc độ tăng trưởng nhanh. Vì thế những sản phẩm thuộc nhóm ngôi sao sẽ nhanh chóng thu được lợi nhuận khổng lồ cho doanh nghiệp. Đây là cơ hội và cũng là lợi thế cạnh tranh, vì thế khi xác định được những ngôi sao của mình, doanh nghiệp thường sẽ ra quyết định ưu tiên đẩy mạnh nguồn vốn đầu tư vào đây.
2.2. Dấu chấm hỏi – Thị phần bé, tăng trưởng cao
Dấu chấm hỏi là một nhóm khác trong ma trận BCG. Mặc dù chiếm một thị phần khiêm tốn nhưng tốc độ tăng trưởng của nhóm này ở mức cao. Vì thế trong tương lai, những sản phẩm thuộc nhóm này sẽ sớm trở thành Ngôi sao, khi tăng trưởng đủ để chiếm được nhiều miếng bánh thị trường.
Đây là cơ hội tiềm năng cho doanh nghiệp để xem xét đầu tư vào các dấu chấm hỏi. Khi chấm hỏi trở thành ngôi sao, doanh nghiệp sẽ có nhiều hơn những sản phẩm có thị phần lớn và tăng trưởng cao, nhờ đó mà lợi thế cạnh tranh cũng ngày một cao và bền vững.
2.3. Bò sữa – Thị phần lớn, tăng trưởng thấp
Các sản phẩm, hàng hoá được xếp vào nhóm bò sữa thường đã và đang ổn định trong thị trường trưởng thành. Các ngành hàng của nhóm này chiếm được thị phần lớn, mặc dù tốc độ tăng trưởng thấp nhưng dòng tiền chúng mang lại lớn và là nguồn lực để tái đầu tư vào các nhóm hàng khác như ngôi sao và dấu chấm hỏi.
2.4. Con Chó – Thị phần bé, tăng trưởng thấp
Cuối cùng, con cho là nhóm những sản phẩm được đánh giá thấp nhất khi chiếm một phần nhỏ thị trường và tốc độ tăng trưởng không cao. Đây cũng là nhóm hàng chiếm nhiều vốn đầu tư song mức lợi nhuận thu lại được thì không cao, thậm chí tăng trưởng âm.
Xác định được nhóm này, doanh nghiệp có thể lựa chọn tiếp tục đầu tư để ổn định nguồn vốn hoặc cắt giảm để chuyển nguồn vốn sang đầu tư phát triển ngôi sao và dấu chấm hỏi.
3. Ưu và nhược điểm của ma trận BCG
Ma trận BCG là công cụ đơn giản mà tất cả các công ty có thể sử dụng để đánh giá sản phẩm của họ. Song ma trận này vẫn còn những nhược điểm. Nắm được những ưu/ nhược điểm sau đây sẽ giúp doanh nghiệp cẩn trọng và phân tích một cách chính xác hơn, từ đó đưa ra những quyết định đúng đắn hơn nhé!
3.1. Ưu điểm
- Ma trận BCG rất đơn giản và trực quan.
- Hỗ trợ sàng lọc nhanh chóng cơ hội kinh doanh và thách thức cạnh tranh.
- Hỗ trợ ra quyết định đầu tư .
- Công cụ tìm kiếm cơ hội và loại bỏ những hoạt động kinh doanh kém hiệu quả.
3.2. Nhược điểm
- Không tính hết các yếu tố khác ngoài thị phần và tốc độ tăng trưởng.
- Bỏ qua tác động giữa các thương hiệu.
- Thị phần thấp đôi khi cũng có thể có lãi.
- Thị phần cao có thể kéo theo chi phí cao làm giảm lợi nhuận.
4. Cách tạo ma trận BCG
Để có thể tạo được một ma trận BCG cho doanh nghiệp, ta có thể thực hiện lần lượt 5 bước như:
- Chọn sản phẩm: để phân nhóm các sản phẩm trong doanh nghiệp thì trước tiên ta cần xem xét từng sản phẩm theo các yếu tố của ma trận.
- Xác định thị trường: mỗi thị trường khác nhau thì vị trí của sản phẩm cũng khác nhau. Vì thế cần xác định đúng thị trường để cho ra kết quả phân loại tốt nhất.
- Tính thị phần tương đối: = Doanh số của sản phẩm trong năm nay / Doanh số của đối thủ dẫn đầu trong năm nay. Cho ra kết quả so sánh tương đối giữa sản phẩm doanh nghiệp bán ra so với doanh số đối thủ hàng đầu.
- Tìm hiểu về tốc độ tăng trưởng thị phần: Chúng ta có thể tham khảo thông qua các nguồn thông tin miến phí hoặc mua dữ liệu để có kết quả chính xác. Thường tốc độ tăng trưởng sẽ được tính nhờ đối chiếu doanh thu của năm sau so với năm trước.
- Vẽ vòng tròn trên ma trận: Sau khi xác định được tốc độ tăng trưởng và thị phần tương đối, nhìn vào ma trận BCG, ta có thể dễ dàng khoanh vùng và xác định được đâu là vị trí của sản phẩm cần phân loại.
5. Ví dụ về ma trận BCG của Coca Cola
Là công ty nước giải khát hàng đầu thế giới, Coca Cola có hơn 500 nhãn hiệu nước giải khát như Fuse Tea đến Oasis, Lilt, Poweradeorlds,…
Để hiểu rõ hơn về BCG, cùng tìm hiểu ví dụ cụ thể thông qua phân tích ma trân BCG của Coca Cola sau đây:
BÒ SỮA: Thị phần lớn tăng trưởng thấp
Coke: Coke dẫn đầu thị trường trong phân khúc nước ngọt có ga và là nhà cung cấp tiền mặt chính cho công ty. Có mặt trên hơn 200 quốc gia.
NGÔI SAO: Thị phần lớn tăng trưởng cao
Kinley và Dasani: Kinley và Dasani vẫn là nhãn hiệu nước đóng chai. Trong khi Kinley là thương hiệu nước uống đóng chai khá phổ biến ở các nước Châu Âu và Châu Á thì Dasani lại có chỗ đứng khá vững chắc tại thị trường Mỹ.
Do nhu cầu ngày càng tăng về đồ uống có hàm lượng calo thấp và tốt cho sức khỏe, ngành công nghiệp nước đóng chai hiện đang trong giai đoạn phát triển.
DẤU CHẤM HỎI: Thị phần nhỏ tăng trưởng cao
Diet Coke, Smartwater, Honest Tea, Sparkling water, Minute Maid: Xu hướng lối sống lành mạnh ngày càng phát triển và các thị trường mới nổi đã thúc đẩy thương hiệu đầu tư một lượng vốn lớn vào các loại đồ uống tốt cho sức khỏe nhằm tạo sự khác biệt với các đối thủ cạnh tranh, đồng thời nâng cao nhận thức về thương hiệu và thị phần.
CHÓ: Thị phần nhỏ tăng trưởng thấp
Coke – Nhu cầu nước ngọt có ga giảm do nhu cầu ngày càng tăng đối với đồ uống có hàm lượng calo thấp và tốt cho sức khỏe cũng như đồ ăn nhẹ là nguyên nhân khiến doanh số bán hàng của thương hiệu Coke ngày càng giảm.
Trên đây Isinhvien đã tổng hợp được những kiến thức xung quan ma trận BCG và ví dụ về ma trận BCG của Coca Cola một cách cụ thể nhất. Đừng quên theo dõi Isinhvien để tìm hiểu thêm nhiều kiến thức hay nhé!
Bài viết khác liên quan đến tiếp thị thương mại
- Marketing mix là gì? Phân tích mô hình 4P & 7P kèm ví dụ chi tiết
- B2B và B2C là gì? So sánh mô hình B2B và B2C kèm ví dụ
